Klaten, 12 Oktober
2015
Persiapan Ulangan Bahasa Jawa
BAB
1
1.
Menurut L. Mardiwasito Wedhatama yaiku
saka tembung wedha = ilmu pengerten lan tama
= becik
2.
Menurut R. Tanojo wedhatama yaiku pepathokaning putra
Serat
Wedhatama yaiku pengertian ngelmu babagan kebecikan , becik ana ing lahir lan
batin
3.
Serat wedhatama ana 5 pupuh yaiku :
a. Pupuh
Pangkur ( 14 Pada ) = sopan, ati –ati, mawos
b. Pupuh
Sinom ( 18 Pada ) = pemimpin sing teladan / bijak, sumeh
c. Pupuh
Pocung ( 15 Pada ) = Kebijaksanaan sejati
d. Pupuh
Gambuh ( 35 Pada ) = rasa syukur marang gusti, sembayang
e. Pupuh
Kinanti ( 18 Pada )
-
Piwulang kanggo kanoman
·
Para kanoman supaya nyinau babagan busana
lan sopan santun sarta mangerteni sumber ngelmu kang bener
·
Supaya ora duweni lan angkuh amarga duweni
penguawasan
·
Disuwun supaya bisa milah – milahake
kanthi cermat
·
Migunak ake ilmu kanthi bener
·
Para kanoman supaya nyinau budaya lan
ngamalake
-
Piwulang kanggo wong tua
·
Piwulang kanggo ngajarake lan didik anak e
supaya dadi koyo sing di karepke
4.
Tembang utawa sekar diperang dadi 3 :
a. Sekar
ageng iing jaman saiki tembang ageng satemane niru tembang ageng kuna kang diarani kakawin
b. Sekar
macapat yaiku tembang kang cacahe 11 lan nyritakake lakuning manungsa saka
lahir nganti mati
c. Sekar
tengahan yaiku tembang macapat sing wis ora kasuwur contone :
-
Jurudemung ( 7 Gatra )
-
Wirangroong ( 6 Gatra )
-
Balabak ( 6 Gatra )
-
Girisa ( 8 Gatra )
5.
Tembang macapat menika cara macane rikat ,
rikat yaiku mboten alon, lagune mboten kekathahan cengkok lan kaiket guru gatra
, guru lagu, lan guru wilangan
6.
Pada yaiku wiwitane tembang tekan
pungkasane ( Bait )
7.
Guru Gatra yaiku cacahing larik saben sak
pada
8.
Guru Wilangan yaiku cacahing wanda saben
sagatra
9.
Guru lagu yaiku tibaning swara ing
pungkasaning gatra
10.
Gunane tembang macapat yaiku
a. Kasusastran
jaman saiki
b. Bawa
utawa nggerongi gending
c. Lagu
kethoprak lan wayang wong
d. Parikan
lan dhagelan
11.
Aturane nembangake tembang pocung
a. Mangerteni
laras slendro lan pelog
-
Leres yaiku menawa tembange pas guru
gatra, guru lagu lan guru wilangane
-
Laras yaiku menawa anggone nglagokake wis
pas lan jumbuh karo titilaras gamelan jawa
b. Mangerteni
jinising tembang macapat
c. Mangerteni
titikane ngunjal napas
d. Mangerteni
tempo
12.
Cara nembang
a. Grambyangan
gunane kanggo ngukur cedhek duwure swara
b. Maca
notasi
c. Nembangake
kanthi cakepan
d. Nyambungake
ing tembung – tembung tartamtu
BAB
2
1.
Novel yaiku karangan kag awujud prosa
sifate naratif kang bentuk fiktif
2.
Ciri – ciri novel
a. Alur
, crita ing novel ditampilake sesambungan supaya crita ing novel bisa ngrembaka
lan luwih cetha
b. Tema
ing novel ora mug siji nanging katon ing tema
c. Karakter
/ tokoh
3.
Unsur – unsur intrinsic novel
a. Tema
yaiku sing dadi underane crita
b. Alur
yaiku bakune cerita wiwit saka wiwitan nganti pungkasan , alur keperang dadi 3
yaiku :
-
Alur maju yaiku alur sing nyritakake
kahanan saiki kanti sateruse
-
Alur mundur yaiku alur sing nyritakake
kahanan saiki diterusake ngandharake kahanan sing kepungkur
-
Alur campuran
c. Paraga
yaiku pelaku kang mbangun cerita
d. Sudut
pandang yaiku ing ngendi pengarang mapanake dheweke ing crita
e. Latar
yaiku perangan sing nerangke papan , wektu, lan suasana
Swasana di perang dadi loro
-
Swasana alam yaiku kedadean ing sekitar
paraga
-
Swasana ati yaiku apa wae sing dirasakake
paraga
f. Gaya
Bahasa yaiku basa sing digunakake pengarang ana ing novel supaya katon indah
lan menarik
g. Amanat
yaiku piweling kang arep diwenehake pengarang marang kang maca
4.
Unsur ekstrinsik novel
a. Riwayat
penulis
b. Social
budaya
c. Papan
panggonan utawa kahanan alam
5.
Kanggo mangerteni isi novel para pemaca
kudu ngerteni babagan
a. Pamaca
novel kudu mangerteni isi novel kang diwaca
b. Mangerteni
unsur instrinsik ana sawijining novel
c. Nyathet
babagan penting kayata cacah, panggonan
6.
Jinising Wacan
a. Kisah
yaiku crita pengalamaning urip penulis
b. Riwayat
yaiku crita riwayate penulis ( Serat riwayat rangga warsita )
c. Dongeng
ana 3
-
Fable yaiku dongeng sing nyritakake uripe
kewan ( si kancil, sato kewan )
-
Legenda yaiku dongeng sing nyritakke asal
usule alam ( Baturaden, Asale Rawa Jimbung , Kedadeyan kutha banyuwangi )
-
Mistos yaiku dongeng sing nyritake dewa –
dewi ( ajisaka, jaka tarub, nyi rara kidul )
d. Babad
yaiku crita sejarah ( babad tanah jawi, babad segaluh )
e. Pakem
yaiku crita ing pedhalangan utawa lakon wayang ( bima bungkus, gathotkaca )
f. Kethoprak
yaiku crita babad , roman kang dilakokake ( angling darma klenting kuning,
timun mas )
g. Roman
yaiku crita sing nggambarake lelakone uripe manungsa ( serat kamandaka, serat
panji semirang, serat pranacitra )
h. Niti
yaiku kanggo mretelake tuntunan kasusilan ( nitisastra )
i.
Sasana yaiku kanggo pituturing para
pemimpin ( kitab niti praja, kitab asta brata)
j.
Tutur yaiku ngemot piwulang agama, mistik
( sang hyang kamahayanikan, brahmandhapuranan, suluk wujil, suluk malang
sumirang )
k. Wacana
pengetahuan yaiku kanggo mretelake bab ilmu kang migunani ( serat primbon batal
jemur addaakana, kitab wrettasancaya )
l.
Wiracarita yaiku ngemot piwulang
kepahlawanan ( epos Ramayana, mahabarata. Pangeran diponegoro )
7.
Gancaran yaiku awujud crita ana ing
cerkak, novel, roman secuwil
a. Fabel
yaiku dongeng critane kewan sing nggambarake watak wantune lan adat tata carane
kayata manungsa
b. Sage
yaiku dongeng sing isine ana gegayutane karo sejarah nanging akeh wuwuhane (
Candhi sewu, kembang wijayakusuma, rara mendut )
c. Mite
yaiku dngengn sing nyritakake kepercayaan jaman kuna sing gegayutan karo dewa –
dewi ( nyai roro kidul, dewi sri, jaka tarub )
d. Legenda
yaiku dongeng sing nyritakake dumadine alam ( rawa pening, rawa jombor, dumadine
kraton Surakarta )
e. Dongeng
lugu yaiku dongeng sing isi critane aneh ( timun mas, cindhe laraas, kamandaka
jaka kendhil )
f. Dongeng
gegedug yaiku dongeng sing nyritakake para satriya liuwih jaman biyen ( ciyung
wanara, panembahan senopati, raden panji asmarabangun , pangeran sambernyawa )
Bebasan
, saloka yaiku tetambungan sing ajeg panggone kanthi teges entar , ngemu surasa
perpindahan
Bebasan
yaiku manungsa dianggep kaya barang
Saloka
yaiku manungsa dianggep kaya kewan
Paribasan
yaiku perumpamaan
Di Buat dan disusun oleh Muhammad Nanda J R
Komentar
Posting Komentar